Terwijl de familie aan de vla gaat, serveer ik mezelf een portie advocaat. Op het label van het flesje staat een knipogende boer (m) met pet en das. ‘Drank van eieren met alcohol, naturel, romig, 20 cl, 6 procent. Ambachtelijk bereid. Ingrediënten: kipheelei, inmaakbrandewijn, suiker, echte vanille.’ Lees verder
de Volkskrant
Er zijn 34 berichten getagd als de Volkskrant.
We mogen niet alle 1,4 miljard Chinezen over één kam scheren
Luisteraar R. Rankin schrijft de Volkskrant naar aanleiding van de Volkskrant-podcast Elke dag over vissen en fentanyl. ‘Het viel mij op dat wanneer het ging over de Chinese mensen die deze totoaba (een vis, red.) eten, er simpelweg werd verwezen naar Chinezen, en dat als het ging over het geloof rondom het eten van dingen en wat dat dan zou opleveren, het ook weer ging over Chinezen.’ Ze miste ‘de nuance dat het slechts sommige Chinese mensen zijn die dit geloven’. Lees verder
Het gif van de ironie: als je alles altijd op de hak neemt, verlies je dan het vermogen om oprecht te zijn?
In een tekst van Jan van Tienen (van heemkunde.substack.com, en de rubriek ‘Lopend onderzoek’ in de Volkskrant) over semi-ironisch gebruik van de dubbelepunt (‘Het was: zomer’), las ik de term ‘ironievergiftiging’. Van Tienen verwijst naar de youtuber Jreg, die het verschijnsel zo uitlegt: als je te vaak ironisch reageert, verlies je het vermogen oprecht te zijn. Met ironie kun je pijnlijke gevoelens op afstand houden, maar doe je dat te vaak, dan raak je ook van de goede dingen en van jezelf verwijderd. Lees verder
‘De mens (m)’ als sluipende vorm van hersenspoeling
E. Schouten uit Nijmegen schreef: ‘Hoeveel generaties moeten nog opgroeien met een taal waarin alles mannelijk is, tenzij? Vrijdag 18 april weer over de mens: ‘Dan kan hij zich losmaken van zijn verslaving (…) Dat de mens hardnekkig weigert zijn precaire positie op deze planeet onder ogen te zien.’ O, dus ik hoef niks onder ogen te zien? Deze sluipende vorm van hersenspoeling is onnodig en ongewenst. Waarom de context niet neutraal gemaakt? ‘Dat mensen zich losmaken van hun verslaving et cetera.’ Lastig? Stap dan over van ‘hij’ naar ‘die’ en van ‘zijn’ naar ‘diens’. (…) Stimuleer neutraal taalgebruik en ban onnodig seksistisch taalgebruik uit.’ Lees verder
Koeien, sloten en trekkers – de omgeving had zelf een natuurtekortsyndroom
Sinds ik vanuit de stad naar het land ben verhuisd, ervaar ik veel meer ‘natuur’. Via een app leer ik de namen van planten en bomen kennen, en zodra ik die ken – zurkel, ringelwikke, eik – zie ik de planten scherper en met meer waardering. Ik ben bijvoorbeeld minder geneigd ze als ‘onkruid’ uit de tuin weg te snoeien. Lees verder
Is ‘uit de kast komen’ heteronormatief taalgebruik, en dus ongepast?
Kate Kamphuis schreef de Volkskrant naar aanleiding van de VK-podcast Niemandsland, over mensen met ernstige psychische problemen. In aflevering 2 daarvan wordt een vrouw aangekondigd die ‘uit de kast is gekomen, als moeder van een verwarde en soms gevaarlijke zoon’. Deze moeder hield haar zoons ziekte lang verborgen, legt ze uit, maar trad er later toch mee naar buiten. Lees verder
Van fokstations en proefboerderijen tot headstarting en grutto-pleasende maatregelen
Staatssecretaris Jean Rummenie (Visserij en Natuur, BBB) zei deze week, ‘out of the box’, te onderzoeken of het zin heeft fokboerderijen voor grutto’s op te richten om de nationale vogel voor uitsterven te behoeden. Nederland is het belangrijkste leefgebied van de grutto, die zijn naam dankt aan zijn baltsroep, maar door de intensieve landbouw verdwijnt de steltloper als sneeuw (voor de zon, maar sneeuw is op zich al een zeldzaamheid geworden). Lees verder
Het verschil tussen ‘je kunt’ en ‘je kan’ kennen we haast niet meer
Vorige week ontving de Volkskrant een e-mail met als onderwerp ‘Flaters’. ‘Zou je van de daken willen schreeuwen dat: Het is ‘je kunt’ en niet ‘je kan’ (Randstedelijk provincialisme) en dat: Het is zich ergeren aan iets/iemand of dat iets/iemand je irriteert!’ De aanleiding werd niet vermeld. Of dit flaters zijn, verdient nader onderzoek. Lees verder
De cuckstoelmeme kon op veel bijval rekenen
‘Ben je bekend met de thans rondgaande cuckstoelmeme?’, appte een vriend me laatst. Hij voegde een link toe naar een post op X van ene ‘jantje’ (@racekak), een foto van een vrijstaande blauwe stoel in een NS-trein, met als bijschrift: ‘Yess de cuckstoel is nog vrij.’ Lees verder
Het interessantste stukje over ooit ooit?
Drie koppen herinnerden deze week aan een e-mail van P. de Kort uit Nijmegen, eerder dit jaar. Bij sport was te lezen: ‘Is Sholei Ohtani de beste honkballer ooit?’ Bij muziek: ‘Tenorsaxofonist Benny Golson schreef een van de mooiste jazzstandards ooit’. En de wetenschapsredactie kopte: ‘Het grootste radio-observatorium ter wereld, gevoeliger en scherper dan ooit’. Lees verder
Twee gevoelens, één woord, voor mannen met verlangens
Met mijn leesclub besprak ik The Will to Change: Men, Masculinity, and Love van feminist bell hooks. Mannelijkheid wordt vaak opgevat als ‘het (moeten) domineren van anderen’, vooral van vrouwen, zo schrijft zij. Omdat het dagelijks leven de meeste mannen weinig ruimte biedt anderen te overheersen, is pornografie waarin vrouwen worden gedominieerd en vernederd zo populair. Lees verder
Alarmbellen bij een virus dat zich ‘in alarmistisch tempo’ verspreidt
‘Volgens de de Africa CDC verspreidt mpox zich in een alarmistisch tempo.’ Die zin verscheen onlangs ’s avonds laat op de website van de Volkskrant. Drie uur later stuurde lezer I. Djuly daarover een e-mail met de vraag: ‘Bedoelt u alarmerend tempo?’ De volgende ochtend heeft een redacteur het woord alarmistisch vervangen door alarmerend. Lees verder
Moeten rellende studenten zich voortaan identificeren of legitimeren?
‘Moeten studenten zich echt identificeren, hun eigen identiteit vaststellen’, schreef Dick Sluis in een e-mail aan het taalloket van de Volkskrant, ‘of is het beter als ze zich legitimeren?’ Identificeren lijkt hem ‘eerder een taak van de universiteit. Wellicht kunnen ze zich wel legitimeren.’ Sluis mailde naar aanleiding van het nieuws dat universiteitsbesturen niet meer zullen onderhandelen met protesterende studenten die anoniem wensen te blijven. Lees verder
Een korte onderdompeling in de wereld van de wilg
Dat je je maar even ergens in hoeft te verdiepen om onbekende woorden te ontdekken, bleek opnieuw toen ik mij onderdompelde in de wereld van de wilg. In mijn geboortedorp was dat een veelgeziene boom, maar pas nu ik enkele wilgenstekjes in de zompige grond rondom ons huis in Noord-Spanje heb geplant, heb ik die boom wat nader bestudeerd. Lees verder
Zijn die ‘andere’ collega’s niet ook gewoon collega’s?
K. van den Berg uit Hengelo schreef de Volkskrant er in 2022 al eens een mail over, en begin deze maand opnieuw. Onderwerp: ‘Taalgebruik’. Strekking: slordig taalgebruik. Specifieker: overbodig gebruik van het bijvoeglijk naamwoord ‘andere’ in zinsneden als ‘mijn andere collega’s’ of ‘andere dorpsgenoten’, waar ‘collega’s’ of ‘dorpsgenoten’ zou hebben volstaan. Lees verder
Earthfulness is een soort mindfulness, maar dan omgekeerd: niet naar binnen, maar naar buiten
Vorige week zondag, een item bij Vroege vogels over ‘earthfulness’. De directeur en medeoprichter van de gelijknamige stichting zei: ‘We zitten te veel in ons hoofd en te weinig voelen we ons onderdeel van de natuur en alles om ons heen.’ Meer earthfulness is nodig: ‘de bewuste beleving van verbondenheid met natuur in het dagelijkse leven’. Lees verder
Leids Cabaret Festival: voor de taalpurist valt er niets te lachen
‘Tot mijn grote verbazing zag ik in de zaterdageditie van 10 februari verkeerd woordgebruik op de voorpagina’, schreef F. Visser op 15 februari. ‘Dit ben ik niet van de Volkskrant gewend.’ Het betrof de kop ‘Meisjes komen steeds vroeger in de puberteit’. Het woord ‘vroeger’ zou hier onjuist zijn, aldus Visser. ‘Vroeger wordt gebruikt om iets uit het verleden aan te duiden. Met de inhoud van het artikel in het achterhoofd wordt hier waarschijnlijk ‘eerder’ bedoeld.’ Lees verder
Met alle vertalingen van het woord ‘koevoet’ kun je een aardig boerderijtje beginnen
Op het eerste gezicht geen bijzonder woord, ‘koevoet’. Maar nadat mijn Spaanse vriendin en ik laatst met een breekijzer het valse plafond in ons huis hadden losgewrikt, dacht ik toch: hé, bijzonder woord. Lees verder
Congruentie, liggen we daar met ons allen nog weleens wakker om?
Ingrid van der Elst uit Bilthoven schrijft dat ze in de derde klas van de middelbare school een opstel had geschreven dat werd beloond met een 9. De leraar had één grammaticale fout gezien. Ze had geschreven ‘Toen we met z’n allen door de nacht slopen’, de docent had dat verbeterd in ‘Toen we met ons allen door de nacht slopen’. De docent had gelijk, vindt Van der Elst. ‘Tenslotte schrijf je ook, als je in de ik-vorm schrijft: ‘Toen ik in mijn eentje door de nacht sloop’, en niet ‘Toen ik in z’n eentje door de nacht sloop’. Lees verder
Al hompelend verlangt de depri bourgeois ernaar elders te zijn
Jan van Tienens zelfhulpparodie De verworvenheden, waarover onlangs een reportage in de Volkskrant stond, biedt de lezer handvatten om net als de verteller een verlangen te ontwikkelen op Hompelvoet te zijn. Hompelvoet is een onbewoond eiland in het Grevelingenmeer. Het is ook een woord op een landkaart waarvan de klank en gevoelswaarde de verteller bekoren, en hij wil weten ‘of het er zijn net zo goed voelt als het uitspreken van de naam zelf’. Lees verder