We mogen niet alle 1,4 miljard Chinezen over één kam scheren

Luisteraar R. Rankin schrijft de Volkskrant naar aanleiding van de Volkskrant-podcast Elke dag over vissen en fentanyl. ‘Het viel mij op dat wanneer het ging over de Chinese mensen die deze totoaba (een vis, red.) eten, er simpelweg werd verwezen naar Chinezen, en dat als het ging over het geloof rondom het eten van dingen en wat dat dan zou opleveren, het ook weer ging over Chinezen.’ Ze miste ‘de nuance dat het slechts sommige Chinese mensen zijn die dit geloven’. Lees verder

Het gif van de ironie: als je alles altijd op de hak neemt, verlies je dan het vermogen om oprecht te zijn?

In een tekst van Jan van Tienen (van heemkunde.substack.com, en de rubriek ‘Lopend onderzoek’ in de Volkskrant) over semi-ironisch gebruik van de dubbelepunt (‘Het was: zomer’), las ik de term ‘ironievergiftiging’. Van Tienen verwijst naar de youtuber Jreg, die het verschijnsel zo uitlegt: als je te vaak ironisch reageert, verlies je het vermogen oprecht te zijn. Met ironie kun je pijnlijke gevoelens op afstand houden, maar doe je dat te vaak, dan raak je ook van de goede dingen en van jezelf verwijderd. Lees verder

‘De mens (m)’ als sluipende vorm van hersenspoeling

E. Schouten uit Nijmegen schreef: ‘Hoeveel generaties moeten nog opgroeien met een taal waarin alles mannelijk is, tenzij? Vrijdag 18 april weer over de mens: ‘Dan kan hij zich losmaken van zijn verslaving (…) Dat de mens hardnekkig weigert zijn precaire positie op deze planeet onder ogen te zien.’ O, dus ik hoef niks onder ogen te zien? Deze sluipende vorm van hersenspoeling is onnodig en ongewenst. Waarom de context niet neutraal gemaakt? ‘Dat mensen zich losmaken van hun verslaving et cetera.’ Lastig? Stap dan over van ‘hij’ naar ‘die’ en van ‘zijn’ naar ‘diens’. (…) Stimuleer neutraal taalgebruik en ban onnodig seksistisch taalgebruik uit.’ Lees verder

Van fokstations en proefboerderijen tot headstarting en grutto-pleasende maatregelen

Staatssecretaris Jean Rummenie (Visserij en Natuur, BBB) zei deze week, ‘out of the box’, te onderzoeken of het zin heeft fokboerderijen voor grutto’s op te richten om de nationale vogel voor uitsterven te behoeden. Nederland is het belangrijkste leefgebied van de grutto, die zijn naam dankt aan zijn baltsroep, maar door de intensieve landbouw verdwijnt de steltloper als sneeuw (voor de zon, maar sneeuw is op zich al een zeldzaamheid geworden). Lees verder

Het interessantste stukje over ooit ooit?

Drie koppen herinnerden deze week aan een e-mail van P. de Kort uit Nijmegen, eerder dit jaar. Bij sport was te lezen: ‘Is Sholei Ohtani de beste honkballer ooit?’ Bij muziek: ‘Tenorsaxofonist Benny Golson schreef een van de mooiste jazzstandards ooit’. En de wetenschapsredactie kopte: ‘Het grootste radio-observatorium ter wereld, gevoeliger en scherper dan ooit’. Lees verder

Twee gevoelens, één woord, voor mannen met verlangens

Met mijn leesclub besprak ik The Will to Change: Men, Masculinity, and Love van feminist bell hooks. Mannelijkheid wordt vaak opgevat als ‘het (moeten) domineren van anderen’, vooral van vrouwen, zo schrijft zij. Omdat het dagelijks leven de meeste mannen weinig ruimte biedt anderen te overheersen, is pornografie waarin vrouwen worden gedominieerd en vernederd zo populair. Lees verder

Moeten rellende studenten zich voortaan identificeren of legitimeren?

‘Moeten studenten zich echt identificeren, hun eigen identiteit vaststellen’, schreef Dick Sluis in een e-mail aan het taalloket van de Volkskrant, ‘of is het beter als ze zich legitimeren?’ Identificeren lijkt hem ‘eerder een taak van de universiteit. Wellicht kunnen ze zich wel legitimeren.’ Sluis mailde naar aanleiding van het nieuws dat universiteitsbesturen niet meer zullen onderhandelen met protesterende studenten die anoniem wensen te blijven. Lees verder

Een korte onderdompeling in de wereld van de wilg

Dat je je maar even ergens in hoeft te verdiepen om onbekende woorden te ontdekken, bleek opnieuw toen ik mij onderdompelde in de wereld van de wilg. In mijn geboortedorp was dat een veelgeziene boom, maar pas nu ik enkele wilgenstekjes in de zompige grond rondom ons huis in Noord-Spanje heb geplant, heb ik die boom wat nader bestudeerd. Lees verder

Zijn die ‘andere’ collega’s niet ook gewoon collega’s?

K. van den Berg uit Hengelo schreef de Volkskrant er in 2022 al eens een mail over, en begin deze maand opnieuw. Onderwerp: ‘Taalgebruik’. Strekking: slordig taalgebruik. Specifieker: overbodig gebruik van het bijvoeglijk naamwoord ‘andere’ in zinsneden als ‘mijn andere collega’s’ of ‘andere dorpsgenoten’, waar ‘collega’s’ of ‘dorpsgenoten’ zou hebben volstaan. Lees verder

Leids Cabaret Festival: voor de taalpurist valt er niets te lachen

‘Tot mijn grote verbazing zag ik in de zaterdageditie van 10 februari verkeerd woordgebruik op de voorpagina’, schreef F. Visser op 15 februari. ‘Dit ben ik niet van de Volkskrant gewend.’ Het betrof de kop ‘Meisjes komen steeds vroeger in de puberteit’. Het woord ‘vroeger’ zou hier onjuist zijn, aldus Visser. ‘Vroeger wordt gebruikt om iets uit het verleden aan te duiden. Met de inhoud van het artikel in het achterhoofd wordt hier waarschijnlijk ‘eerder’ bedoeld.’ Lees verder

Congruentie, liggen we daar met ons allen nog weleens wakker om?

Ingrid van der Elst uit Bilthoven schrijft dat ze in de derde klas van de middelbare school een opstel had geschreven dat werd beloond met een 9. De leraar had één grammaticale fout gezien. Ze had geschreven ‘Toen we met z’n allen door de nacht slopen’, de docent had dat verbeterd in ‘Toen we met ons allen door de nacht slopen’. De docent had gelijk, vindt Van der Elst. ‘Tenslotte schrijf je ook, als je in de ik-vorm schrijft: ‘Toen ik in mijn eentje door de nacht sloop’, en niet ‘Toen ik in z’n eentje door de nacht sloop’. Lees verder

Al hompelend verlangt de depri bourgeois ernaar elders te zijn

Jan van Tienens zelfhulpparodie De verworvenheden, waarover onlangs een reportage in de Volkskrant stond, biedt de lezer handvatten om net als de verteller een verlangen te ontwikkelen op Hompelvoet te zijn. Hompelvoet is een onbewoond eiland in het Grevelingenmeer. Het is ook een woord op een landkaart waarvan de klank en gevoelswaarde de verteller bekoren, en hij wil weten ‘of het er zijn net zo goed voelt als het uitspreken van de naam zelf’. Lees verder