in Interviews

Blendle, filterbubbels en de toekomst van de journalistiek

jort_de_vriesJort de Vries is hoofdontwerper bij Blendle, de online kiosk die losse kranten- en tijdschriftartikelen aanbiedt. Welke belangrijke ontwikkelingen in de journalistiek liggen er in het verschiet? Ik interviewde Jort over Blendle Premium, filterbubbels en hoe de journalistiek door video en virtual reality gaat veranderen. 

FONTANEL: Je hebt Blendle zo ontworpen dat alle artikelen in de huisstijl van de oorspronkelijke uitgever worden weergegeven. Welke Nederlandse krant of tijdschrift vind jij het best vormgegeven?
Jort de Vries:
Het Parool, nieuwe stijl. Het fontje is gedurfd, er is lekker veel witruimte en de ondersteunende kleur rood samen met dat dikke kopfont vind ik echt nice. Er zit meer energie in dan in Trouw of NRC.

Welke vind je het minst fraai?
Ik vond De Telegraaf het minst, maar de nieuwe stijl van het AD is nog kariger. Ze springen te veel heen en weer met verschillende stijltjes in één krant. AD probeert daarmee een bepaalde doelgroep aan te spreken, want AD is van de Persgroep, net als de Volkskrant, Trouw en Het Parool, en die hebben ieder hun eigen doelgroep. Je ziet aan de vormgeving welke doelgroep ze proberen te bereiken.

Het is interessant om te zien hoe de Persgroep zijn titels vormgeeft. Dat is wat we bij Blendle in het begin te weinig inzagen. De stijl was op Blendle overal hetzelfde, waardoor het niet meer voelde alsof je een stuk uit De Telegraaf of uit Trouw las. Dat was niet wat we wilden bereiken. Blendle maakt geen content, maar serveert content van anderen. Uiteindelijk hebben we alles weggegooid en zijn we Blendle opnieuw gaan vormgeven. Alles viel op z’n plek toen we de styling van de kranten een-op-een doorvoerden.

Journalistiek is vooral inhoud. Wat is het belang van vorm?
Vorm is de verpakking van het verhaal. Hoe aantrekkelijker de vorm, hoe lager de drempel om een stuk te lezen. De krant is het tegenovergestelde van Snapchat en Instagram. Een krantenartikel bestaat vooral uit tekst, met een hoge informatiedichtheid. Het vergt een andere energie om dat tot je te nemen.

Laatst stond in de Volkskrant dat jongeren steeds minder lezen. Jongeren van 13 tot 19 jaar lezen “een schamele 10 minuten op een totaal van 7 uur en 39 minuten aan mediagebruik per dag.” Hoe past Blendle in dat plaatje?
Dat is echt de grootste uitdaging voor ons. Veel mensen lezen maar een paar minuten per dag, tussen sociale media door. Zie daar maar eens tussen te komen. Dat doe je niet door een stuk van vijftien minuten te willen slijten. Als je stukken kunt aanraden die aansluiten bij iemands interesses, sta je al 1-0 voor. We weten steeds beter wat mensen willen lezen. In het weekend heb ik zelf bijvoorbeeld zin om stukken over Silicon Valley te lezen, maar doordeweeks ben ik met de actualiteit bezig. Daar kan Blendle steeds meer op inspelen.

Doe je dat met algoritmes?
Algoritmes zijn een goede basis, maar een algoritme kan niet zien of een stuk over bijvoorbeeld Trump echt iets toevoegt aan de artikelen die daarvoor al over hem verschenen zijn. Daar heb je menselijke curatie bij nodig. Er valt nog veel meer uit dat pushgedeelte te halen. Daarmee kun je stukken naar gebruikers sturen die helpen om te begrijpen wat er nu gebeurt.

Kun je ook heel precies artikelen aanbieden op basis van de locatie en het gedrag van een gebruiker, bijvoorbeeld als iemand zit te lunchen of in de trein zit?
Dat kan. We zien nu bijvoorbeeld al dat er ’s morgens een grote piek is in het leesgedrag, en ’s avonds ook. Dat zijn momenten om op in te spelen. Het is goed om je bewust te zijn van de patronen van gebruikers. Anders ben je compleet op aannames een product aan het vormgeven, en die zitten er vaak naast.

Het is tof om het gebruik van een product te kunnen meten en daar snel op in te spelen. Dat geeft inzicht in je werk, daar leer je veel van. Hiervoor werkte ik bij een reclamebureau. We leverden campagnesites af in een stijltje dat de opdrachtgever mooi vond, en dat was het, succes ermee. Ik zou er niet aan kunnen denken om dat weer op die manier te doen. Je hebt dan geen idee of iets werkt en hoe het gebruikt wordt.

Hoe zorgen jullie ervoor dat jullie geen nieuwe filterbubbel creëren?
We hebben de tijdlijn nu opgedeeld in twee delen. De eerste paar stukken van de dag zijn de must reads. Dat zijn stukken die volgens onze redactie belangrijk zijn en los van je voorkeuren naar je worden verstuurd. Dat zijn heus niet alleen maar linkse stukken, maar gewoon de beste stukken van die dag. Daarnaast verschijnen er artikelen in het ‘voor jou’-bakje. We proberen je daarbij ook te verrassen. Juist dat kan de kracht van Blendle zijn, dat je iets te lezen krijgt wat je normaal niet snel zou lezen.

Hou je je ook bezig met privacykwesties?
Er wordt weleens geroepen dat gebruikers, net als bij Spotify, zouden moeten kunnen zien wat hun vrienden aan het lezen zijn. Dat vind ik geen goed idee. Mensen hoeven niet te zien dat ik nu bijvoorbeeld alweer de Viva aan het lezen ben. Bij Blendle heb je wel een publiek profiel waarop mensen kunnen zien welke artikelen jij aanbeveelt, maar het archief van alles wat jij leest is privé. En als we gebruikersdata analyseren doen we dat anoniem.

Dus als de overheid aan Blendle zou vragen wie er bijvoorbeeld De Groene Amsterdammer of de Volkskrant lezen, dan geven jullie die informatie niet?
Haha, nee, dat gaat niet gebeuren, dat lijkt me een slecht plan. We zijn volledig transparant over wat er met je gegevens gebeurt. Als je inlogt op Blendle met Facebook geef je toestemming om jouw profielfoto op te halen, maar we hoeven je adresgegevens of telefoonnummer niet te weten. In principe hebben we aan je e-mailadres genoeg, en ga maar lekker lezen, blijf maar lekker anoniem.

Amerikaanse techbedrijven hebben zich uitgesproken tegen Trump. Op Twitter las ik een tweet van iemand die voorstelde om Trumps account te blokkeren, wat ik wel een aardig voorstel vond. Wat vind jij?
Met Trump aan de macht krijgt Twitter ineens een andere rol, in een land waarin het met Twitter eigenlijk niet zo goed gaat. Dat Trump via Twitter en Facebook met de buitenwereld communiceert is natuurlijk een bewuste keuze. Maar ik denk dat Twitter er goed aan doet om daar nu nog niks aan te doen. Je bent dan meteen je neutraliteit kwijt. Hetzelfde geldt voor Blendle. We proberen met onze nieuwsbrief een neutraal beeld te geven van wat er in de kranten staat.

Wanneer denk je dat de laatste papieren krant wordt gedrukt?
Dat gaat nog wel even duren. Je ziet nu al dat steeds meer kranten alles wat klaar is meteen online plaatsen en daarna de beste stukken bundelen tot de papieren krant van morgen. Papier zal steeds meer een luxeproduct worden voor die generatie die de waarde daarvan nog inziet. Ik verwacht dat dat nog wel een jaar of vijftien blijft bestaan. Laten we zeggen: 2030.

Wat is de waarde van papier volgens jou?
Papier heeft gewoon een ander gevoel. Ik vind een papieren krant echt heerlijk. De lay-out van een krant is ervoor gemaakt om jou in de ene hoek te laten beginnen en dan naar de volgende pagina toe te trekken. Er zit een ritme in waarover is nagedacht om jou erdoorheen te laten bladeren. Kleine stukken, grote stukken, kleine titels, grote titels — die verhouding is gewoon heel lekker, het is een grote snoeppot met content. Op je telefoon is dat veel moeilijker, daar zie je steeds maar één stuk.

Onlangs spraken we Jaap Biemans van Volkskrant Magazine, en volgens hem maken gedrukte media een comeback. Hoe zie jij dat?
De verkoop van The New York Times gaat echt als een gek nu. Volgens mij zit The Washington Post ook in de lift. Dat is natuurlijk te gek. Mensen merken dat de betrouwbaarheid van content op sociale media ver te zoeken is. Bij een krant weet je zeker dat de berichten door een redactie zijn gecheckt. Maar goede content is niet per se goed doordat het op papier staat. Papier is de verpakking, maar kan niet de reden zijn dat print weer in de lift zit. Mensen hebben behoefte aan betrouwbaarheid.

Hoe krijgen we over vijftig jaar het nieuws binnen?
Oef, vijftig jaar, dat is een grote stap. Ik denk dat je dan niet meer naar een bron toegaat voor nieuws, maar dat het nieuws naar jou toekomt, zoals nu al veel met push wordt gedaan. Het zal allemaal in real time zijn. Video wordt veel belangrijker, tekst verdwijnt naar de achtergrond. De VR-brillensituatie van nu is een tussenfase naar een situatie waarin je het nieuws op je lens krijgt te zien, of op je brillenglas. Nieuws zal veel meer van persoon tot persoon gaan. Het blijft wel belangrijk om ervoor te zorgen dat de betrouwbaarheid gewaarborgd wordt.

Streamingdiensten als Spotify en Netflix zijn een inspiratie geweest voor Blendle Premium. Op wat voor manier?
Spotify is het ultieme muziekplatform. Je weet dat je daar alles kunt vinden. Netflix net zo. Niet alle films en series staan er, maar als je zit te browsen weet je dat in ieder geval de eigen content een bepaalde kwaliteit heeft. Netflix personaliseert ook heel erg. Ze maken een bundel voor je, terwijl je dat niet eens in de gaten hebt. De rating van Netflix-content schijnt niet gebaseerd te zijn op hoe goed anderen iets vinden, maar op hoe geschikt het is voor jou. Dat doen ze toch wel erg goed. Het ultieme doel van Blendle is om in dat rijtje te komen staan. Waar Spotify de one-stop-shop is voor luisteren en Netflix voor kijken, zien wij ruimte voor en een behoefte aan het lezen van goede journalistiek.

Hoe krijg je mensen via Blendle aan het lezen, als ze ook apps als Spotify en Netflix binnen handbereik hebben?
Goed zoeken naar de juiste vorm. Als je het maar aantrekkelijk en simpel genoeg maakt dan betalen mensen er echt wel voor. Kranten hebben vaak een belegen, veilige uitstraling. Blendle wil daar een energieke laag omheen doen, en de krant qua look en feel meer laten aansluiten bij wat jongeren aantrekkelijk vinden. Tegelijkertijd is de uitdaging om oudere Blendle-gebruikers niet af te schrikken.

Gaan jullie ook hardware ontwikkelen?
Dat lijkt me echt te gek. Zoals de iPod met iTunes één platform werd, lijkt het me fantastisch om een e-reader te maken die elke ochtend volgeladen is met nieuwe stukken, en leest en voelt als papier, in kleur en met fatsoenlijk beeld. Het moet er lekker uitzien. E-readers staan wat dat betreft nog in de kinderschoenen. Op je telefoon consumeer je het ook wel, maar ik vind dat nou niet ultiem om op te lezen. Het is te klein, onrustig, een bak licht. Een e-reader voelt natuurlijker.

Wat snappen veel uitgevers niet dat jullie wel snappen?
Bij veel kranten zie je dat de website nog op de tweede plek komt. Er is liefde en tijd gestoken in de vormgeving van de papieren krant, maar de website is daar vaak een slap aftreksel van, terwijl de potentie voor zichtbaarheid online vele malen groter is dan op papier. Het is echt zonde dat sommige uitgevers daar zo weinig tijd in stoppen. Ik snap niet dat uitgevers niet veel meer één ding maken van de papieren krant, de site en de apps, en zorgen dat het er online net zo chique uitziet als op papier. Maak het alsjeblieft mooi en aantrekkelijk.

Sommigen doen het wel heel goed hoor. The New York Times heeft een mooie website, Het Parool heeft het echt goed gedaan. Het is gewoon heel belangrijk dat het online lekker leest, dat je het niet verpakt in banners en pop-ups met abonnementsaanbiedingen, en niet lettertype 12, dat is gewoon niet gemaakt om te lezen.

Wat is de belangrijkste les die je hebt geleerd bij Blendle?
Je moet er niet vanuit gaan dat mensen meteen alles snappen. Het is moeilijk om je te verplaatsen in iemand die er blanco in gaat, die niet snapt hoe een tijdlijn is opgedeeld, waar een knopje zit of hoe je een artikel kunt ruilen. De waarde van naar data kijken en features valideren met gebruikers is echt enorm. Altijd valideren, altijd checken.

Dit schreef ik voor Fontanel, zie hier.