in Film

Er hätte die Welt verändert

elserHet is geen uitgemaakte zaak dat het naziregime omvergeworpen zou zijn als de bom van meubelmaker Georg Elser, over wie nu de film Elser te zien is, acht tot dertien minuten eerder was afgegaan. Filmjournalisten Floortje Smit en Bor Beekman beweren dat in de Volkskrant van afgelopen donderdag. ‘Eén wilskrachtige, maar doodgewone man had het naziregime zomaar omver kunnen werpen,’ schrijft Beekman.

Waren Hitler en zijn partijgenoten nog aanwezig geweest toen Elsers bom afging dan waren zij mogelijk gedood, mogelijk ook niet. In 1944 lukte het edelman Claus von Stauffenberg wel om in Hitlers nabijheid een bom tot ontploffing te brengen, wat de führer slechts licht verwondde. Had Elsers bom Hitler gedood, dan had een minder radicale partijtop de middelen van het regime wellicht spaarzamer ingezet en had de partij het mogelijk een stuk langer uitgehouden. Er hätte die Welt verändert, is de subtitel van de film. Misschien, mogelijk – we zullen het nooit weten.

Smit noemt Elser, in navolging van filmmaker Hirschbiegel, ‘een man met een vooruitziende blik’. Achteraf kunnen we zoiets stellen, maar achteraf kijk je een koe in zijn kont, zoals ze in de Alblasserwaard zeggen. Een eerbetoon aan een strijder tegen de personificatie van Het Kwaad voelt natuurlijk goed, maar het kan eenzame wolven met zogenaamd vooruitziende blikken ook aanzetten tot het plegen van aanslagen.

Elsers bom verwondde 63 en doodde 8 mensen. Von Stauffenberg doodde er 4, alle overige aanwezigen werden verwond. Beter plegen we helemaal geen bomaanslagen.

Dit bericht was hetzelfde lot beschoren als eerdere brieven naar de Volkskrant. De film Elser is te zien in het Louis Hartlooper Complex.