Op het eerste gezicht geen bijzonder woord, ‘koevoet’. Maar nadat mijn Spaanse vriendin en ik laatst met een breekijzer het valse plafond in ons huis hadden losgewrikt, dacht ik toch: hé, bijzonder woord. Lees verder
taal
Er zijn 23 berichten getagd als taal.
Congruentie, liggen we daar met ons allen nog weleens wakker om?
Ingrid van der Elst uit Bilthoven schrijft dat ze in de derde klas van de middelbare school een opstel had geschreven dat werd beloond met een 9. De leraar had één grammaticale fout gezien. Ze had geschreven ‘Toen we met z’n allen door de nacht slopen’, de docent had dat verbeterd in ‘Toen we met ons allen door de nacht slopen’. De docent had gelijk, vindt Van der Elst. ‘Tenslotte schrijf je ook, als je in de ik-vorm schrijft: ‘Toen ik in mijn eentje door de nacht sloop’, en niet ‘Toen ik in z’n eentje door de nacht sloop’. Lees verder
Blijft ‘voor nu’ voor altijd een anglicisme?
‘Anglicisme’ is het onderwerp van de mail van Kees Hiddinga uit Leeuwarden. Hij schrijft: ‘Krant van 22 december: Voor nu is alles onder controle…’ Lees verder
Kun je ontkennen dat je een polderfascist bent door je te distantiëren van het poldermodel?
Na de PVV-zege van afgelopen week werd her en der gedemonstreerd tegen fascisme. Het verband tussen het een en ander leek duidelijk. Bij een talkshow zat een jonge demonstrant in het publiek. ‘Was het een demonstratie voor of tegen iets?’, vroeg de presentator haar – het niveau was hoog. Ze zei dat het een demonstratie tegen fascisme was. ‘Omdat je vindt dat Wilders fascistisch is?’, vroeg de presentator door. ‘Ja’, zei de vrouw. Lees verder
Is ‘iemand voor de rechter slepen’ Volkskrant-onwaardige taal?
Diverse lezers vinden het ongepast om ‘iemand voor de rechter dagen’ te verwoorden als ‘iemand voor de rechter slepen’. Dat komt nogal eens voor. Het recentste voorbeeld is van 14 november: ‘The Bulldog sleept Red Bull voor de rechter’, al schreven de hieronder geciteerde lezers naar aanleiding van eerdere artikelen. Lees verder
Behalve een kater blijkt ‘brak’ ook een hond te kunnen betekenen
Ik wilde Merlín y familia lezen, een Galicische klassieker over de tovenaar Merlijn, maar omdat er geen Nederlandse vertaling is, week ik uit naar Arthur, koning voor eens en altijd van Terence H. White. Ik las de versie van Max Schuchart uit 1979, en hoewel deze slordigheden bevat – neem een zin als ‘De mensen in die tijd hielden dr heel andere denkbeelden over het africhten van honden op na als wij’ – verkneukel ik me in het verouderde taalgebruik en mag ik er regelmatig het woordenboek op naslaan. Lees verder
In een ochlocratie laten bestuurders zich leiden door de grillen van het gepeupel
In Alkibiades, de nieuwe roman van Ilja Leonard Pfeijffer, reizen we terug naar het Griekenland van de 5de eeuw voor Christus. De titelheld brengt op een ochtend een bezoek aan het huis van Kallias, waar de beroemde wijsgeer Protagoras verblijft. ‘Ik kan me de onnavolgbare arabesken en guirlandes van de conversatie niet meer precies herinneren’, aldus Alkibiades, ‘maar op een gegeven moment ging het gesprek over de verschillende staatsvormen.’ Lees verder
Een prela, bekt dat lekker?
Een jongere vriend vertelde dat hij sinds kort in een ‘prela’ zit. Mij was die afko onbekend, maar onder ‘zoomers’ (generatie z) schijnt zulk relatiejargon zo gangbaar te zijn dat de jeugdige lezer het geen krantenbericht waard zal vinden. Lees verder
In de ban van de mulch
Mijn ervaringen met tuinieren waren tot voor kort op de tanden van één hark te tellen. Radijsjes in een bloembak aan het balkon. Tomaten op het dakterras. Tuinkers in de vensterbank. Onlangs is daar verandering in gekomen, want we hebben de stad verruild voor het boerenland en zijn – zoals Voltaire al voorschreef – onze tuin aan het cultiveren. Lees verder
Vol wolfsverwachting klopt het hart
Onze honden maken dikwijls een ommetje door het bos achter het huis en komen soms terug met ledematen van wilde paarden die vermoedelijk zijn gedood door wolven (locatie: Noordwest-Spanje). Hoewel het ‘ontmoeten’ van een wolf zeldzaam schijnt te zijn, ben ik in het bos toch op mijn hoede, en vanaf de nabijgelegen heuvel tuur ik – tevergeefs – om me heen in de hoop er een te spotten. Lees verder
Hoe op een vroeg verjaarsfeest een nieuw woord het licht zag
We waren weer eens met bijna de gehele familie bijeen en vierden alvast de verjaardag van Robin, die zes jaar geleden op 2 maart ter wereld kwam. Omdat het feest zeven dagen voor de geboortedatum plaatsvond, sprak de jarige van een ‘voorverjaardag’, een neologisme dat door alle familieleden werd omarmd. Er hing een voorverjaardagsslinger aan het plafond, na het ontbijt kreeg ze voorverjaardagscadeaus en ’s middags aten we voorverjaardagstaart. Lees verder
Oudewijvenzomers zullen we steeds vaker meemaken
In de hoogvliegende luchtvaartroman Anomalie van Hervé le Tellier stuitte ik op het archaïsch klinkende woord ‘oudewijvenzomer’. In welke zin het precies stond heb ik niet weten te achterhalen, want het boek is reeds naar mijn broer in Brazilië verstuurd, die in de jaren na zijn emigratie zijn milde heimwee heeft weten te sublimeren tot een passie voor vliegtuigen. Le Tellier – althans: vertaler Andreas Dijkzeul – gebruikt het om de zomerse dagen aan het begin van de herfst mee aan te duiden. Lees verder
Eigenaar-bewoners met verliesaversie onder water na afloop rentevaste periode?
Er is een tekort aan woningen in Nederland. Volgens een rapport, geciteerd in NRC, zijn er momenteel 315 duizend huizen te weinig, en loopt dat de komende vijftien jaar op tot 1,2 miljoen. Waar geen schaarste aan is, is aan moeilijke woorden als het over volkshuisvesting gaat. Welk jargon heeft deze nieuwsstroom zoal in huis? Lees verder
De chaos van gas: non-papers en prijsplafonds, ook na het vulseizoen
Als de krantenlezer voor elk bericht over gas een euro zou krijgen, kan hij de kachel deze winter gerust een paar graden hoger zetten. Het jargon staat in dit discours op een middelhoog pitje. Welke opmerkelijke termen borrelen uit de nieuwsstroom op? Lees verder
Waarom retailbeleggers bij finfluencers een nietpluisgevoel zouden moeten krijgen
Wil jij DUIZENDEN EURO’S verdienen met MINIMALE INSPANNING??? Lees NU dit GRATIS FINANCIEEL ADVIES en bespaar BAKKEN MET GELD. Lees verder
Eutrofiërende lagune wordt rechtspersoon: opmaat naar een biocentrische ecocratie?
‘Europese primeur’, kopte de Volkskrant woensdag, ‘Spanje geeft rechten aan lagune om vervuiling halt toe te roepen’. Mar Menor kreeg de status van rechtspersoon toegewezen. Welke woorden vallen op in de berichtgeving over deze juridische waterscheiding? Lees verder
Van ‘rode knop’ tot ‘nucleaire winter’: zo spreekt men over de dreigende kernoorlog
Mocht je nog carrière willen maken, wees er snel bij, want Poetin dreigt opnieuw met de bom. Het is geen bluf, zegt hij, wat waarschijnlijk betekent dat het bluf is. Want kernoorlog, zou het? Het levert in elk geval een explosie aan nieuws op, waarin bijzondere termen als paddestoelen uit de grond schieten. Welke woorden vallen op? Lees verder
De tussenkoning ziet liever knobbelzwanen dan karbonkels
Het overlijden van The Queen bracht behalve massale rouw ook een royale stroom aan nieuwsberichten op gang. Welk vorstelijk jargon viel daarbij op? Lees verder
Geeft men bij een stakingsestafette het staakje aan elkaar door?
Vrijdag staakten de spoorwegarbeiders, en dinsdag en donderdag leggen zij het werk opnieuw neer. De sporen liggen er verlaten bij, maar in de berichtgeving werden enkele frappante uitdrukkingen op de rails gezet. Kedeng-kedeng, oe-oe, daar komt de jargontrein! Voor we woorden als ‘actiebereidheid’ en ‘arbeidsonrust’ passeren, over enkele minuten, zullen we een korte stop maken bij het woord ‘staken’ zelf. Lees verder
Ruimtevaartjargon tot je er sterretjes bij ziet
Maandag werd de lancering van een Amerikaans ruimteschip op het laatste moment afgeblazen. Tijdens het aftellen bleek men aan Houston ‘We have a problem’ te moeten mededelen. De raket bleef aan de grond, maar in de berichtgeving erover werden bijzondere termen de ruimte in geslingerd. Welke sprongen eruit? Lees verder