K. van den Berg uit Hengelo schreef de Volkskrant er in 2022 al eens een mail over, en begin deze maand opnieuw. Onderwerp: ‘Taalgebruik’. Strekking: slordig taalgebruik. Specifieker: overbodig gebruik van het bijvoeglijk naamwoord ‘andere’ in zinsneden als ‘mijn andere collega’s’ of ‘andere dorpsgenoten’, waar ‘collega’s’ of ‘dorpsgenoten’ zou hebben volstaan.
In een interview van 27 juli 2022 zei een Afghaanse vluchteling: ‘Ik had [mijn ouders] mogen meenemen, maar dat wist ik niet. Daar heb ik nog steeds veel spijt en verdriet van. Mijn andere collega’s brachten wel hun ouders, broers en zussen mee, iedereen.’ En op 28 maart stond deze intro in de krant: ‘De felste tegenstander van het ‘asielhotel’ in Albergen zit vast vanwege het bedreigen van de burgemeester. Andere dorpsgenoten snappen wel dat je een keer kunt knappen en blijven procederen tegen het azc.’ Het komt vaker voor, onheus gebruik van ‘andere’ – overigens opvallend vaak in artikelen over de vluchtelingencrisis.
Het is niet per definitie fout om ‘andere’ in combinatie met bijvoorbeeld ‘collega’s’ te gebruiken, mits daadwerkelijk andere collega’s worden bedoeld dan een eerdergenoemde. In een stuk over thuiswerken tijdens corona stond het volgende goede voorbeeld: ‘Omdat steeds meer medewerkers op een andere plek werken dan hun leidinggevende of andere collega’s, zijn bij sommige bedrijven ‘digitale schouderklopjes’ in het leven geroepen.’ Omdat een leidinggevende bij hetzelfde bedrijf werkt, kun je deze ondanks het verschil in rang ook een collega noemen, vandaar dat de zinsnede ‘leidinggevende of andere collega’s’ hier wel juist is.
Maar wordt ‘andere collega’ of ‘mede-clubgenoten’ geschreven waar ‘collega’ of ‘clubgenoten’ volstaat, dan is inderdaad sprake van slordig taalgebruik, omdat een overbodig bijvoeglijk naamwoord is gebruikt. Een digitaal en, hierbij, papieren schouderklopje voor K. van den Berg.
‘Andere’ is overigens niet het enige overbodige bijvoeglijk naamwoord in de krant. Een veelvoorkomende combinatie is ‘verschillende films’ waar ‘films’ zou hebben volstaan, bijvoorbeeld in deze zin uit een artikel over filmmaker Shariff Nasr: ‘Hij regisseerde verschillende films over maatschappelijke thema’s als uitsluiting en eenzaamheid.’
M. Jansen uit Oegstgeest wees ons op de volgende zin uit een recensie: ‘Het blijft een gebeurtenis als Kate Winslet, een van de beste actrices van onze tijd, een meerdelige serie maakt.’ Ziet u het? Jansen lichtte het als volgt toe: ‘Persoonlijk zou ik het een grotere gebeurtenis vinden als zij erin zou slagen om een serie te maken die níét meerdelig is.’
Geschreven voor de Volkskrant