Liefde wint van gierigheid

allthemoneyZijn de rijken der aarde fundamenteel anders dan de niet-rijken? In de oorspronkelijke trailer van All The Money In The World vertelt tienerjongen John Paul Getty III hoe het is om een telg van de schatrijke familie Getty te zijn. “Wij zien er hetzelfde uit als jij, maar we zijn niet hetzelfde.” Zijn opa is oliemagnaat J. Paul Getty, de rijkste man ooit. “Het is alsof we van een andere planeet komen,” zegt kleinzoon Getty, “waar de zwaartekracht zo sterk is dat zelfs zonlicht buigt. Mensen buigen ook.”
Lees verder

Waarom de onlangs gerestaureerde klassieker ‘Les Uns et Les Autres’ een zalige kerstfilm is

Les_Uns_et_les_AutresMaak muziek, geen oorlog, dat is de boodschap van de recent gerestaureerde film Les Uns et Les Autres van Claude Lelouch uit 1981. Ik zag de film voor het eerst toen ik in 2012 in Nijmegen mijn masterscriptie schreef. Ik studeerde geschiedenis, mijn opleiding ging specifiek over de representatie van het verleden, en ik had het zonderlinge plan opgevat om eens uit te zoeken hoe de filmische representatie van gaskamers sinds de Tweede Wereldoorlog was veranderd, en wat dat mogelijk betekende.  Lees verder

Hallucinante trip door het verhaal van Polaroid

instantdreamsIn de vorige week verschenen documentaire van Willem Baptist zit een bijzonder fragment uit The Long Walk uit 1970, een korte film over het bedrijf Polaroid, waarin polaroid-uitvinder Edwin Land laat zien dat hij over een grote visie beschikte. Dr. Land wandelt mijmerend door een Amerikaanse Polaroid-fabriek in aanbouw en praat over de toekomst van fotografie. “Mijn droom is dat mensen een camera uit hun binnenzak halen, er een foto mee maken en dat die dan direct klaar is,” zegt hij, terwijl hij iets uit zijn binnenzak haalt dat verdomd veel op een iPhone 7 lijkt. “De camera wordt iets dat mensen de hele dag gebruiken, zoals een telefoon. De camera wordt onderdeel van de evoluerende mensheid.”  Lees verder

Muziek als vorm van verzet

whengodsleepsAls ik in de spiegel kijk zie ik een forse dertiger met een donkere baard en een bril met ronde glazen boven pokdalige wangen. Als ik naar het gezicht van Shahin Najafi kijk, de hoofdpersoon van de IDFA-documentaire When God Sleeps, zie ik een soortgelijk gezicht, vooral als hij aan het begin van de film een akoestisch optreden geeft in Berlijn. Ik herken mezelf in hem en voel empathie voor de Iraanse liedjesschrijver. Verderop in de film kom ik erachter dat hij ook graag roerbakgerechten eet, bier drinkt en oude schrijvers citeert: meer herkenning en empathie.  Lees verder

De beschermheer van het oerwoud

silasLiberia is een warm land in West-Afrika, rijk aan natuurlijke bronnen. Niet alleen diamanten, maar ook grote bomen, beter bekend als ‘het oerwoud’. Veel van dat oerwoud is onder het bewind van oorlogsmisdadiger Charles Taylor gekapt en verkocht aan buitenlandse bedrijven, in ruil voor geld en wapens. Sinds het aantreden van president Ellen Johnson Sirleaf in 2005, die “power 2 da people” en “klaar met corruptie” beloofde, gaat de illegale houtkap gestaag verder. IDFA-documentaire Silas (gemaakt door Anjali Nayar, met als executive producer Leonardo DiCaprio, wat dat ook precies moge betekenen) volgt activistenleider Silas Siakor in zijn noeste strijd om de Liberiaanse overheid en het grootkapitaal ter verantwoording te roepen.  Lees verder

Zuid-Afrikaanse mijnwerkers nog steeds uitgebuit

strikeHet mooie aan film is dat het je in staat stelt om te reizen zonder dat je daarvoor je huis of stad uit moet. Vooral documentaires kunnen je direct inzicht geven in de levens van mensen in andere landen, waar ze het qua welvaart en vrijheid vaak slechter hebben dan wij. Door met hen mee te kijken, kun je daar meer empathie voor opbrengen — wat een goed ding is, want dat kan solidariteit en verandering tot stand brengen. Als je bijvoorbeeld weet dat bepaalde producten het resultaat zijn van uitbuiting, kies je er sneller voor om die dingen niet meer te kopen. Lees verder

Een race naar de bodem

millerscrossingIn de wereld van Miller’s Crossing (1990), de derde film van de broers Coen, draait alles om macht en geld. Een Ier, een Italiaan en een Jood strijden in deze film noir ten tijde van de Amerikaanse drooglegging in de jaren dertig van de vorige eeuw om de winsten uit gokken en drinken, zo’n beetje het enige wat de mensen in de film graag doen. De overheid, belichaamd door de burgemeester en de politiechef, schaart zich achter de partij met de meeste macht. Eerst zitten ze bij de Ier Leo (Albert Finney) aan tafel, later op exact dezelfde wijze bij de Italiaan Johnny Caspar (geinig gespeeld door Jon Polito).  Lees verder

Satirisch meesterwerk over beschaving

thesquareWat is beschaving? Is het een paleiszaal vol geparfumeerde mensen die aan ronde tafels dineren? Is het vijf miljoen euro doneren aan een museum? Is het moderne kunst bewonderen? En wat is het verschil tussen een aap en een mens? Deze vragen staan centraal in The Square, de meesterlijke nieuwe film van Gouden Palm-winnaar Ruben Östlund.  Lees verder

Eerst als tragedie, dan als klucht: ‘The Designated Victim’ (1971) en ‘Almost Human’ (1974)

milianSidney Lumet vroeg eens aan Akira Kurosawa waarom hij een scène in Ran op een bepaalde manier gekadreerd had. De Japanse cineast antwoordde dat als hij de camera iets naar links had gericht, dat dan de Sony-fabriek in beeld was gekomen, en bij tien centimeter naar rechts was het vliegveld te zien geweest – twee elementen die niet van pas kwamen in zijn zestiende-eeuwse kostuumdrama. Alleen filmmakers zelf weten welke overwegingen er schuilgaan achter hun keuzes, maar grosso modo mag je van ze verwachten dat stijl en techniek (de vorm) ingegeven zijn door het thema van de film (de inhoud, het idee). Die twee zijn niet los van elkaar te zien: de gehele film is vormgegeven, en die vorm bepaalt hoe de kijker de inhoud interpreteert.  Lees verder

Film als staat van verwarring

trumpWat zou V uit V for Vendetta (James McTeigue, 2005) doen als hij op die desbetreffende ochtend in The Trial (Orson Welles, 1962) ontwaakt in het bed van Josef K.? Hij zou de indringers onschadelijk maken, de gordijnen sluiten en met dominostenen in de weer gaan. ‘Burgers moeten niet bang zijn voor de staat’, zegt hij tegen zijn buurvrouw, ‘de staat moet bang zijn voor burgers.’ De kafkaëske rechtbank zou diezelfde dag nog exploderen, op de maat van de Vijfde van Beethoven.  Lees verder

Wij zijn ons brein de film

duforsvinderposterStel je voor: je geliefde verandert langzaam in een enorme lul. Hij of zij gedraagt zich als een puber, wat soms best lachen is, maar neemt ook grote risico’s, en pleegt zelfs misdrijven. Je blijft van iemand houden, want ja, het blijft toch je geliefde, maar vrolijk word je er niet van. Dan blijkt je lief ineens een hersentumor te hebben, wat de gedragsverandering misschien verklaart. Je klampt je daaraan vast, verdiept je in boeken als Wij zijn ons brein en begint te geloven dat menselijk gedrag volledig gedetermineerd is door de hersenen. Maar hou je jezelf niet gewoon voor de gek? Was je geliefde niet altijd al een lul?  Lees verder

Misselijkmakend politiegeweld

detroitFilmmaker Kathryn Bigelow, tot nu toe de enige vrouw die als regisseur een Oscar won, staat bekend om haar haast journalistieke speelfilms: ze schotelt de recente geschiedenis in dramatische vorm voor aan een groot publiek, dus je zou haar best een historicus van het heden kunnen noemen. Na een film over de Irak-oorlog ( The Hurt Locker, 2008) en een over de opsporing en uitschakeling van Osama Bin Laden ( Zero Dark Thirty, 2012) komt ze nu metDetroit, over de vijfdaagse rellen in die stad in 1967. Die vonden weliswaar vijftig jaar geleden plaats, maar het thema van de film – racisme en geweld tegen zwarte Amerikanen – is razend actueel. Zie alleen al de recente VICE-documentaire over extreemrechtse activisten in Charlottesville.  Lees verder

Hiphopmusical Patti Cake$

patticakesMensen hebben dromen, en Amerikaanse films verbeelden graag hoe die dromen werkelijkheid worden. Zo ook Patti Cake$, het speelfilmdebuut van de uit New Jersey afkomstige Geremy Jasper. Hoofdpersoon Patricia (aka Killa P, aka Patti Cake$, gespeeld door Danielle Macdonald) is 23 en wil rapper zijn. Het zit haar niet mee in het leven: ze is arm, haar moeder is aan de drank, haar oma ernstig ziek, ze worstelt met overgewicht en heeft een rotbaantje bij een karaokebar. Haar grote liefde is hiphop en ze schrijft schriftjes vol met bars.  Lees verder

‘Passage’ is een romantische documentaire over spitsenschippers

passageGisterochtend had ik me in het zweet gefietst voor de persvoorstelling van The Sense of an Ending, de verfilming van het mooie boek van Julian Barnes, maar die bleek niet te draaien, ik had dat verkeerd in mijn agenda opgeschreven. Omdat ik toch in het filmhuis was ging ik naar Passage, een documentaire van Jascha de Wilde en Ben Hendriks over ‘spitsen’, dat zijn oude, trage vrachtschepen die precies door nauwe kanalen en sluizen in Frankrijk passen.  Lees verder

Vind die domme trut en gooi haar in de rivier

vinddiedommetrutIn 2010 verscheen er een filmpje op internet waarin een Bosnisch meisje puppy’s in een rivier gooit. Het filmpje werd wereldwijd gedeeld, mensen reageerden woedend, en Transformers-regisseur Michael Bay bood zelfs 50 duizend dollar voor de gouden tip die naar het meisje zou leiden. De Nederlandse filmmaker Ben Brand zag het filmpje en dacht: wat vreselijk. Hij maakte er de speelfilm Vind die domme trut en gooi haar in de rivier over, die vanavond om 20.30 uur te zien is op NPO3.  Lees verder

Martijn Maria Smits over zijn film Waldstille

waldstilleDe Brabantse filmmaker Martijn Maria Smits (1977) heeft een zware stem, een rossige baard en helblauwe ogen. Hij lijkt op een Viking, en daarom is het passend dat hij op Sicilië woont, want dat Italiaanse eiland werd bijna duizend jaar geleden door de Noormannen veroverd. Aan zijn hand prijkt een gouden ring met een doodskop, en om de paar zinnen barst hij uit in een diepe bulderlach. Soms duurt het even voor hij op iemands naam komt, zoals de naam van die ene acteur uit Drive, misschien omdat hij tijdens het schrijven van zijn films veel rookt en drinkt. Daarom zijn zijn films ook wat somber, zegt hij.  Lees verder

Ties Schenk over speelfilmdebuut Monk

monkHet moderne gezinsleven is veeleisend, stelt filmmaker Ties Schenk. Ze maakte er de film Monk over, naar een scenario van Roosmarijn Roos Rosa de Carvalho. Monk is een dertienjarige hypochonder. Zijn vader is kunstenaar en heeft zichzelf in zijn atelier opgesloten, zijn moeder is een gepassioneerde Spaanse die geen zin meer heeft om de huisvrouw te spelen. Zijn zus Joni (Olivia Lonsdale) is een typisch pubermeisje. Iedereen is erg met zichzelf bezig, maar tijdens een onverwachte roadtrip naar Spanje ontdekken ze hoe verbonden ze eigenlijk zijn.  Lees verder

Interview met Fien Troch over nieuwe film Home

homeJe hebt als tiener het recht om tijd te verspillen, te hangen, en niks te doen. Dat is wat filmmaker Fien Troch de wereld wil meegeven met haar nieuwe film Home, die op 23 maart in première ging. Het is een realistisch portret van jong zijn, met onprofessionele maar talentvolle jonge acteurs in de hoofdrol. De film werd gefilmd in documentairestijl en voor een deel geschoten met smartphones. Op het Filmfestival van Venetië won Troch met Home de Prijs voor Beste Regie. Ik sprak met haar in EYE in Amsterdam over Home, filmmaken en jong zijn.  Lees verder

Documentaire over The Stooges

gimme-dangerEen vreemd fenomeen treedt op wanneer je na lange tijd terugkijkt naar het werk van een kunstenaar die aan de basis stond van ‘een beweging’ in de populaire cultuur: het origineel is ondertussen zo vaak geïmiteerd dat het achteraf zelf cliché lijkt. Een documentaire over The Stooges, de grondleggers van de punk en de alternatieve rock, draagt dat risico in zich. Toch slaagt filmmaker Jim Jarmusch erin de originaliteit van The Stooges over te brengen in zijn nieuwe documentaire Gimme DangerLees verder

Het failliet van de Amerikaanse droom

american_honeyIn 2013 studeerde ik in Nijmegen en woonde ik tegenover een Coop. Elke woensdag rond zeven uur ’s ochtends zette een medewerker zes vuilnisbakken met eten aan de straat: dingen over de datum, beurs fruit, opengescheurde verpakkingen. Mijn huisgenoot en ik haalden tachtig procent van onze wekelijkse boodschappen uit die bakken. We waren heus niet arm, maar het was gratis, en het voelde als verzet tegen de wegwerpmaatschappij. Lees verder