We waren weer eens met bijna de gehele familie bijeen en vierden alvast de verjaardag van Robin, die zes jaar geleden op 2 maart ter wereld kwam. Omdat het feest zeven dagen voor de geboortedatum plaatsvond, sprak de jarige van een ‘voorverjaardag’, een neologisme dat door alle familieleden werd omarmd. Er hing een voorverjaardagsslinger aan het plafond, na het ontbijt kreeg ze voorverjaardagscadeaus en ’s middags aten we voorverjaardagstaart. Lees verder
Taal
Er zijn 44 berichten onder Taal.
De beesten: een alderbastend mooie roman
Een vriend uit Amsterdam liet na zijn bezoek aan ons tijdelijke huis in ruraal Galicië De beesten van Gijs Wilbrink voor me achter, een roman over ruraal Gelderland. ‘Een dijk van een debuutroman’, zei Maarten Steenmeijer erover in de Volkskrant, een blurb die samen met de door hem gegeven 5 sterren op de cover prijkt. Lees verder
Bauschan hield niet van koddebeiers
Dat mijn herdershond op 6 december moeder werd van een enkele, roetzwarte pup, leek mij een goede aanleiding om eindelijk eens Thomas Manns Baas en hond te lezen. Vanaf pagina 1 gloeiden mijn wangen van blijdschap over Manns taalgebruik (vertaling Pé Hawinkels, 1974). Zou de eerste zin niet de gehele kolom in beslag nemen, dan had ik hem hier integraal geciteerd. De ‘tovenaar’ publiceerde het boekje in 1919, terwijl hij al begonnen was De toverberg te schrijven – vergelijkbaar met Michelangelo, die tijdens het bouwen van de Sint-Pieter naar verluidt ook een aardig hondenhok timmerde. Lees verder
Al wallebakkend komt men niet verder dan smeuïge anekdotiek
Sinds ik naar het Spaanse platteland ben verhuisd, dompel ik me graag onder in verhalen die het boerenleven behandelen. Zo las ik laatst John Bergers Het varken aarde, over de mensen wonend aan de voet van de Franse Alpen wier levenswijze (zelfvoorzienend, kleinschalig) bedreigd wordt door modernisering en vooruitgangsdenken. Ook keek ik Cow van Andrea Arnold, een film waarin ze het droeve lot van een industriële melkkoe in beeld brengt. Via boeken en films verhoud ik mij tot mijn nieuwe, rurale leefomgeving, en voed ik het romantische ideaal dat ik van premoderne boeren heb. Lees verder
Oudewijvenzomers zullen we steeds vaker meemaken
In de hoogvliegende luchtvaartroman Anomalie van Hervé le Tellier stuitte ik op het archaïsch klinkende woord ‘oudewijvenzomer’. In welke zin het precies stond heb ik niet weten te achterhalen, want het boek is reeds naar mijn broer in Brazilië verstuurd, die in de jaren na zijn emigratie zijn milde heimwee heeft weten te sublimeren tot een passie voor vliegtuigen. Le Tellier – althans: vertaler Andreas Dijkzeul – gebruikt het om de zomerse dagen aan het begin van de herfst mee aan te duiden. Lees verder
Eigenaar-bewoners met verliesaversie onder water na afloop rentevaste periode?
Er is een tekort aan woningen in Nederland. Volgens een rapport, geciteerd in NRC, zijn er momenteel 315 duizend huizen te weinig, en loopt dat de komende vijftien jaar op tot 1,2 miljoen. Waar geen schaarste aan is, is aan moeilijke woorden als het over volkshuisvesting gaat. Welk jargon heeft deze nieuwsstroom zoal in huis? Lees verder
De chaos van gas: non-papers en prijsplafonds, ook na het vulseizoen
Als de krantenlezer voor elk bericht over gas een euro zou krijgen, kan hij de kachel deze winter gerust een paar graden hoger zetten. Het jargon staat in dit discours op een middelhoog pitje. Welke opmerkelijke termen borrelen uit de nieuwsstroom op? Lees verder
Met beriberi wordt bungabunga kielekiele
Krijg je een mix van groenten met ei, pindasaus en kroepoek voorgeschoteld, dan eet je gadogado. Bezoek je een feest met schaars geklede Italiaanse politici, dan ga je van bungabunga. En begin je op een onwenselijk laat tijdstip – drukdruk – met het schrijven van een rubriek, dan haal je de deadline kielekiele. Lees verder
Waarom retailbeleggers bij finfluencers een nietpluisgevoel zouden moeten krijgen
Wil jij DUIZENDEN EURO’S verdienen met MINIMALE INSPANNING??? Lees NU dit GRATIS FINANCIEEL ADVIES en bespaar BAKKEN MET GELD. Lees verder
Eutrofiërende lagune wordt rechtspersoon: opmaat naar een biocentrische ecocratie?
‘Europese primeur’, kopte de Volkskrant woensdag, ‘Spanje geeft rechten aan lagune om vervuiling halt toe te roepen’. Mar Menor kreeg de status van rechtspersoon toegewezen. Welke woorden vallen op in de berichtgeving over deze juridische waterscheiding? Lees verder
Van ‘rode knop’ tot ‘nucleaire winter’: zo spreekt men over de dreigende kernoorlog
Mocht je nog carrière willen maken, wees er snel bij, want Poetin dreigt opnieuw met de bom. Het is geen bluf, zegt hij, wat waarschijnlijk betekent dat het bluf is. Want kernoorlog, zou het? Het levert in elk geval een explosie aan nieuws op, waarin bijzondere termen als paddestoelen uit de grond schieten. Welke woorden vallen op? Lees verder
De tussenkoning ziet liever knobbelzwanen dan karbonkels
Het overlijden van The Queen bracht behalve massale rouw ook een royale stroom aan nieuwsberichten op gang. Welk vorstelijk jargon viel daarbij op? Lees verder
Zijn in een gemenebest sommige landen net wat gemener dan andere?
‘Elizabeth was de onzichtbare lijm van het Gemenebest’, ‘Gemenebestspelen zijn vooral een feest voor kleine sportlanden’, ‘Oeganda wil op Gemenebesttop geen gedonder’ – drie Volkskrant-koppen met een woord dat sinds het overlijden van koningin Elizabeth veelvuldig te lezen viel: gemenebest. In het eerstgenoemde artikel welgeteld zestien keer. Lees verder
Geeft men bij een stakingsestafette het staakje aan elkaar door?
Vrijdag staakten de spoorwegarbeiders, en dinsdag en donderdag leggen zij het werk opnieuw neer. De sporen liggen er verlaten bij, maar in de berichtgeving werden enkele frappante uitdrukkingen op de rails gezet. Kedeng-kedeng, oe-oe, daar komt de jargontrein! Voor we woorden als ‘actiebereidheid’ en ‘arbeidsonrust’ passeren, over enkele minuten, zullen we een korte stop maken bij het woord ‘staken’ zelf. Lees verder
Ruimtevaartjargon tot je er sterretjes bij ziet
Maandag werd de lancering van een Amerikaans ruimteschip op het laatste moment afgeblazen. Tijdens het aftellen bleek men aan Houston ‘We have a problem’ te moeten mededelen. De raket bleef aan de grond, maar in de berichtgeving erover werden bijzondere termen de ruimte in geslingerd. Welke sprongen eruit? Lees verder
Er is een stortvloed aan droogtejargon
Laagwater, vroege bladval, dorre akkers: Nederland kampt sinds begin deze maand met een watertekort. Alarmerend, ja, maar het bracht ook een stortvloed aan bijzondere woorden teweeg. Welke termen regende het in de berichtgeving over de droogte? Lees verder
Rip: met een afkorting het ongemak verdoezelen
Requiescat in pace, daar staat de afkorting voor, beter bekend als rest in peace, en hoewel ze vooral op zerken en stèles prijkt, hoor je bij het verscheiden van deze of gene, vooral als het geen naaste betreft, haar ook wel als zodanig worden uitgesproken, met een rollende r, als in: ‘Heb je het gehoord? Campert is overleden.’ ‘Och, ik was dat nog niet aan de weet gekomen. Rip.’ Lees verder
Boy van de ‘oekoe’
Ver van huis, bedwelmd door de lokale brandewijn en na lang worstelen met de jetlag eindelijk in dromenland, voerde mijn geest mij vanuit de binnenlanden van Brazilië terug naar de werkvloer in Amsterdam. Ik droomde dat ik ten burele Unplugged van Eric Clapton opzette om de arbeidsvreugde te verhogen. Lees verder
Best feestelijk, zo’n beripo
In de acht maanden die ik als eindredacteur voor de Volkskrant werk, heb ik al heel wat jargon horen voorbijkomen en vaak moeten vragen wat de door collega’s gebezigde termen betekenen. Een kleine greep. Lees verder
Een soepmoeder kan eeuwig sudderen
Naast dutten is koken een beproefde methode om op druilerige middagen de wanhoop op afstand te houden. Vorige week maakte ik voor het eerst gumbo, een stoofschotel met multiculturele wortels in 18de-eeuws Louisiana, Amerika. Drie kwartier roerde ik op middelhoog vuur bloem en zonnebloemolie tot een lobbige roux, om er daarna de heilige drie-eenheid van ui, groene paprika en bleekselderij bij te kiepen. Dan redelijke hoeveelheden knoflook, cajunkruiden, peterselie en kippenbouillon, en tot slot gegrilde kip, gekookte garnalen en een scabreuze dosis rookworst. Serveren met rijst en een boterige chardonnay. Lees verder