De welvaart is in deze wereld ongelijk verdeeld. Sommige mensen worden rijk geboren en anderen arm, en dat is een kwestie van geluk of pech hebben. Niemand kiest zijn eigen ouders uit. Je hoort vaak dat je met hard werken een succesvol en rijk mens kunt worden, een mythe die onlosmakelijk met Amerika en het kapitalisme is verbonden. De keerzijde daarvan is het wijdverbreide idee dat armoede ook je eigen schuld is. Had je maar beter je best moeten doen. Lees verder
Eerst als tragedie, dan als klucht: ‘The Designated Victim’ (1971) en ‘Almost Human’ (1974)
Sidney Lumet vroeg eens aan Akira Kurosawa waarom hij een scène in Ran op een bepaalde manier gekadreerd had. De Japanse cineast antwoordde dat als hij de camera iets naar links had gericht, dat dan de Sony-fabriek in beeld was gekomen, en bij tien centimeter naar rechts was het vliegveld te zien geweest – twee elementen die niet van pas kwamen in zijn zestiende-eeuwse kostuumdrama. Alleen filmmakers zelf weten welke overwegingen er schuilgaan achter hun keuzes, maar grosso modo mag je van ze verwachten dat stijl en techniek (de vorm) ingegeven zijn door het thema van de film (de inhoud, het idee). Die twee zijn niet los van elkaar te zien: de gehele film is vormgegeven, en die vorm bepaalt hoe de kijker de inhoud interpreteert. Lees verder
Volgens Raoul Martinez zijn we een stuk minder vrij dan we denken
Heel af en toe komt het voor dat je een boek leest dat zo goed is, dat je het aan iedereen wil aanraden. Voorlezen zelfs, als mensen dat op prijs stellen. Creating Freedom: Power, Control and the Fight For Our Future van Raoul Martinez is zo’n boek. Het is een helder en overtuigend pleidooi voor vrijheid en democratie, en tegen kapitalisme en ongelijkheid, en echt een boek dat je ogen opent voor dingen die je misschien al wel aanvoelde maar nog niet wist te formuleren. En het staat ook nog eens voor de helft vol met oplossingen voor de problemen waarmee we kampen. Lees verder
Film als staat van verwarring
Wat zou V uit V for Vendetta (James McTeigue, 2005) doen als hij op die desbetreffende ochtend in The Trial (Orson Welles, 1962) ontwaakt in het bed van Josef K.? Hij zou de indringers onschadelijk maken, de gordijnen sluiten en met dominostenen in de weer gaan. ‘Burgers moeten niet bang zijn voor de staat’, zegt hij tegen zijn buurvrouw, ‘de staat moet bang zijn voor burgers.’ De kafkaëske rechtbank zou diezelfde dag nog exploderen, op de maat van de Vijfde van Beethoven. Lees verder
Wij zijn ons brein de film
Stel je voor: je geliefde verandert langzaam in een enorme lul. Hij of zij gedraagt zich als een puber, wat soms best lachen is, maar neemt ook grote risico’s, en pleegt zelfs misdrijven. Je blijft van iemand houden, want ja, het blijft toch je geliefde, maar vrolijk word je er niet van. Dan blijkt je lief ineens een hersentumor te hebben, wat de gedragsverandering misschien verklaart. Je klampt je daaraan vast, verdiept je in boeken als Wij zijn ons brein en begint te geloven dat menselijk gedrag volledig gedetermineerd is door de hersenen. Maar hou je jezelf niet gewoon voor de gek? Was je geliefde niet altijd al een lul? Lees verder
Ik luisterde een dag lang naar verhalen over werk bij The School of Life
Alain de Botton is een liefhebber van kapitalisme, vertelde hij me vorige week, maar hij houdt niet van onzin: pleziertjes als sigaretten en fastfood hebben we niet nodig, het kapitalisme moet voorzien in ‘hogere’ behoeften zoals kennis, en ondernemers mogen daarbij best winst maken. Daarom richtte hij The School of Life op, een filosofische school die mensen emotionele intelligentie wil bijbrengen, ook wel wijsheid genoemd. Lees verder
Werken is altijd een teleurstelling
Ik heb tijdens mijn studie filosofie veel boeken gelezen, maar zelden de filosofieboeken die me werden opgedragen. Met een vriend die ook veel las grapte ik weleens dat studeren best oké is, maar dat het zo snijdt in je leestijd. Iets soortgelijks zullen veel mensen zeggen over werken: best oké, maar het snijdt zo in je tijd. Je leeft maar één keer, je wil van alles, maar je moet vooral werken, wat verdomd saai en eentonig kan zijn. Lees verder
Misselijkmakend politiegeweld
Filmmaker Kathryn Bigelow, tot nu toe de enige vrouw die als regisseur een Oscar won, staat bekend om haar haast journalistieke speelfilms: ze schotelt de recente geschiedenis in dramatische vorm voor aan een groot publiek, dus je zou haar best een historicus van het heden kunnen noemen. Na een film over de Irak-oorlog ( The Hurt Locker, 2008) en een over de opsporing en uitschakeling van Osama Bin Laden ( Zero Dark Thirty, 2012) komt ze nu metDetroit, over de vijfdaagse rellen in die stad in 1967. Die vonden weliswaar vijftig jaar geleden plaats, maar het thema van de film – racisme en geweld tegen zwarte Amerikanen – is razend actueel. Zie alleen al de recente VICE-documentaire over extreemrechtse activisten in Charlottesville. Lees verder
Een essay over kunst en publiek, en voorstellingen die (n)iets voorstellen
Geschreven voor Rekto Verso: Begin april speelde de 67-jarige Italiaanse acteur Giovanni Mongiano een voorstelling van ruim een uur voor een lege zaal. In diezelfde periode speelde er een uitverkocht stuk van Micha Wertheim in Nederlandse theaters – zonder Micha Wertheim, die zat gewoon thuis. Samen schijnen ze licht op de vraag: wanneer stelt een voorstelling echt iets voor? Lees verder
Hiphopmusical Patti Cake$
Mensen hebben dromen, en Amerikaanse films verbeelden graag hoe die dromen werkelijkheid worden. Zo ook Patti Cake$, het speelfilmdebuut van de uit New Jersey afkomstige Geremy Jasper. Hoofdpersoon Patricia (aka Killa P, aka Patti Cake$, gespeeld door Danielle Macdonald) is 23 en wil rapper zijn. Het zit haar niet mee in het leven: ze is arm, haar moeder is aan de drank, haar oma ernstig ziek, ze worstelt met overgewicht en heeft een rotbaantje bij een karaokebar. Haar grote liefde is hiphop en ze schrijft schriftjes vol met bars. Lees verder
Burn-out dankzij schulden
Na een maand tijdelijk hoofdredacteur te zijn geweest van VICE Money kwam een leeftijdsgenoot naar me toe met een verhaal over zijn eigen schuldenproblematiek. Hij was bijna uit de schulden en had zich voorgenomen pas later met dit verhaal te komen, maar omdat hij tijdens het afbetalen een burn-out had opgelopen, en al een tijdje thuis zat, vond hij dit ook een goed moment. Hij wil graag anoniem blijven omdat zijn verhaal voor altijd op internet blijft staan en er een stigma aan schulden kleeft, maar hij wilde het wel graag vertellen, om leeftijdsgenoten ditzelfde lot te besparen en anderen inzicht te geven in het brein van een schuldenaar. Dit is wat hij me vertelde: Lees verder
Interview met Michael Sandel
Zou je een dikke man van een hoge brug afduwen om een ongeluk te voorkomen en vijf levens te redden? Filosoof Michael Sandel (1953) staat bekend om morele dilemma’s zoals deze, die hij voorlegt aan mensen om uit te vinden waar ze nou echt in geloven. Vanaf aanstaande zondag praat de Harvard-hoogleraar elke week met twintig jongeren over ernstige zaken des levens in het tv-programma What’s the right thing to do?. De helft van de deelnemers komt uit Nederland, zoals schrijver Philip Huff en cabaretière Carolien Borgers. Lees verder
Voor half miljoen aangeklaagd voor nabouwen app
Van half mei tot begin juli 2017 was ik tijdelijk hoofdredacteur van VICE Money, het VICE-platform in samenwerking met ING dat jongeren wegwijs wil maken in de wereld van geld. Halverwege die periode kwam ik in contact met een Nederlandse eind-twintiger die als app-ontwikkelaar veel geld verdiende en in luxe leefde, maar uiteindelijk halsoverkop vanuit Hongkong terug naar Nederland vluchtte omdat hij in zee was gegaan met twee collega’s die het product van hun werkgever wilden namaken (een app), en na ontdekking werd aangeklaagd voor 500.000 Amerikaanse dollars. Lees verder
De vormgever van de guldenbiljetten
Ik was een jaar of tien en logeerde af en toe bij mijn inmiddels overleden oom en tante. Mijn oom had een bedrijf dat met frietwagens en hamburgerkramen bij evenementen als de trekkertrek en jaarmarkten stond, en hij verhuurde ook een zaaltje. In zijn borstzakje had hij altijd een halve kilo briefgeld, dat ooit tijdens het pissen in de plee is gevallen, aldus mijn moeder. Aan een lange gang in zijn grote huis, waar ik met een plastic golfclub een balletje over zijn herdershond heen probeerde te slaan, zat zijn kantoor. Lees verder
Monsterfraudeur Bernie Madoff ‘best oké’
Fraude, hebzucht, en heel veel geld – de Amsterdamse schrijver David Pefko (1983) schreef een meeslepende roman over een Amerikaanse Jood die decennialang zijn eigen mensen voorhield dat hij hun spaargeld investeerde, terwijl hij het op zijn eigen bankrekening liet staan en er samen met zijn vrouw en zoon riant van leefde. Jerry Kirschenbaum heet de frauduleuze vermogensbeheerder in Daar komen de vliegen, en Pefko baseerde hem op Bernard Madoff, de 79-jarige New Yorker die in september 2008 door de FBI werd opgepakt, en nu een straf van honderdvijftig jaar uitzit. Lees verder
Mensen vertellen over duurste blunders ooit
Geld en mensen – een gevaarlijke combinatie. Veel dingen gaan goed, zoals een broodje kopen in de lunch, of een gezamenlijk cadeau voor iemands verjaardag, maar geef iemand (mij) op de vrijdagmiddag een barki in bewaring, en het wordt een lange en gezellige avond waar je de dag erna van denkt: hm. Laat staan wanneer je studenten jarenlang de zogenaamd goedkoopste lening van hun leven aanbiedt: een feestelijke tijd met een lange, ontnuchterende nasleep. Lees verder
Harem
Het is al bijna donker als hij wakker wordt in de stoel bij het raam. De klok tikt, de wind fluit door de kieren van de boerderij. Hij geeuwt, richt zich op in de stoel en pakt de afstandsbediening uit de vensterbank. Tussen de planten door kijkt hij naar buiten. De buitenwereld is een bruine vlek onder de grijze hemel. In de verte staat de boerderij van Bikker. Lees verder
Hoe word ik het snelst miljonair?
Quote kwam deze maand met de Top 100 Jonge Miljonairs. Deze zogenaamd “selfmade” ondernemers hebben “zonder hulp van papa” gezamenlijk 2,4 miljard euro vermogen bij elkaar gesprokkeld, meer dan het bruto nationaal product van Suriname. Lees verder
Lisa en Anne Bosveld geloven niet in genderhokjes
Androgyn, genderfluïde, tomboy – Lisa en Anne Bosveld (21) uit Arnhem geloven niet in genderhokjes, maar ze worden er wel in geplaatst. Omdat ze vaak mannenkleding en geen make-up dragen, horen ze vaak dat ze op jongens lijken, en sommige mensen denken zelfs dat ze transgenders zijn. Maar ze zijn zoveel meer dan een gender. Lisa studeert toegepaste psychologie in Utrecht, Anne is spoken-word-artiest en begint na de zomer aan de schrijfopleiding van ArtEZ. Samen hebben ze bij FC Twente en Jong Oranje gevoetbald, ze zaten op boksen en allebei lezen ze graag boeken. Voor de campagne van Dove, My Beauty My Say, sprak ik met ze over gender, vrouwelijkheid en hoe het is om als vrouw op een man te lijken. Lees verder
‘Passage’ is een romantische documentaire over spitsenschippers
Gisterochtend had ik me in het zweet gefietst voor de persvoorstelling van The Sense of an Ending, de verfilming van het mooie boek van Julian Barnes, maar die bleek niet te draaien, ik had dat verkeerd in mijn agenda opgeschreven. Omdat ik toch in het filmhuis was ging ik naar Passage, een documentaire van Jascha de Wilde en Ben Hendriks over ‘spitsen’, dat zijn oude, trage vrachtschepen die precies door nauwe kanalen en sluizen in Frankrijk passen. Lees verder